.....Με μια ψυχή

    Η κ Μαλαματίνη Δημητριάδου ηλικίας 90 ετών , είναι μόνιμη κάτοικος των Ριζίων τα τελευταία 70 χρόνια περίπου. Μοιράζεται μαζί μας τις αναμνήσεις ενός αιώνα .

    Γεννήθηκε στο Παλαιοχώρι ( Εσκί-κιοί ) της Ανατολικής Θράκης το 1909. Ο πατέρας της , Χρυσόστομος Μπουμπάκης δάσκαλος και ψάλτης παντρεύτηκε σε ηλικία 21 χρονών την ευκατάστατη μητέρα της 17 χρονών που γνώριζε την αρχαία ελληνική γλώσσα .

    Από βλαστημιά της νονάς , που ήθελε να παντρέψει τον πατέρα της με την ανιψιά της , η μητέρα της έκανε 10 παιδιά που πέθαναν όλα. Η κυρία Μαλαματή πήρε το όνομα μιας κυρίας που έζησε πολλά χρόνια . Η αδερφή της Δήμητρα πέθανε μικρή στο Διδυμότειχο , ο αδερφός της πέθανε στο Πασά -κιοί , ενώ η αδερφή της ,η Βάγια επέζησε παρ’ όλες τις δυσκολίες .

    Η κ. Μαλαματίνη μεγάλωσε στο Παλαιοχώρι μέχρι τα 7 της χρόνια , μέσα σε ένα αρχοντικό σπίτι που, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, διέθετε 30 εργάτες για να καλλιεργούν 300 στρέμματα χωράφια . Αυτό ήταν απαραίτητο , καθώς ο πατέρας της πέρα από τις γνωστές αγροτικές ασχολίες ( ζώα ) ασχολούνταν και με τη σηροτροφία .Στο χωριό της “Εσκί-κιοί υπήρχαν δύο εκκλησίες, του Αγίου Κωνσταντίνου και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου όπου οι γυναίκες επιτρέπονταν να πάνε μόνο στο γυναικωνίτη

       Η κ. Μαλαματίνη ξετυλίγει το κουβάρι της μνήμης της με αφετηρία ένα περιστατικό που συνέβη την 26 Οκτωβρίου του 1912 Τότε που οι Τούρκοι σκότωσαν μπροστά στα μάτια της έναν λιποτάκτη έλληνα του τουρκικού στρατού ( εξόριστο από τα Ιωάννινα ) ο οποίος κρυβόταν στο σπίτι τους , φτιαγμένο από πλιθιά . Το οδοιπορικό της οικογένειας της αρχίζει . Η κ. Μαλαματίνη προσθέτει "φύγαμε με μια ψυχή".

theros.jpg (15423 bytes)    Από το χωριό τους Εσκί-κιοί πήγανε στο Τσελί (Στέρνα ). Και μείνανε για τρεις ημέρες .Ο αδερφός ήλθε από την Κων/πολη ,όπου σπούδαζε ιατρική , στο Τσελί . Οι γυναίκες πήγαιναν στον αδερφό της και ζητούσαν να τις σώσει . Οι Τούρκοι τον κυνήγησαν και αρρώστησε . Μετά από 6 μήνες περίπου πέθανε στο Πασά-κιοί , αφού έμεινε νηστικός για 3 ημέρες.

    Στην Στέρνα έφτασαν οι Τούρκοι με άλογα και μετά ακολούθησαν οι Βούλγαροι. Η οικογένεια της εξορίστηκε στο Πασά-κιοί , όπου ζούσαν σε χαράδρες μέσα στα βουνά και μετακινούνταν με κάρα . Από το Πασά-κιοί κατευθύνονται στη Μακρά γέφυρα ( όπου δεν υπήρχε ποταμός ) . Εκεί τους συναντούν οι Τούρκοι και φεύγουν για το Διδυμότειχο , όπου ζούσαν οι βούλγαροι. Νηστικοί και εξαθλιωμένοι, γυρίζουν στο Εσκί-κιοί αποφασίζοντας να περάσουν στη Βουλγαρία.

    Εμπόδιο στάθηκαν οι Βούλγαροι που τους έδιωξαν στο Ζαλούφι. Στο Ζαλούφι τους κρύβει ένας νυχτοφύλακας (παζβάν στα τούρκικα) και μουσικός λόγω της γνωριμίας με τον πατέρα της που ήταν ψάλτης.

    Πρώτα έφυγε ο πατέρας με τα παιδιά και μετά η μάνα για το Διδυμότειχο, όπου ήταν οι Βούλγαροι . Από εκεί κατευθύνονται στη Βουλγαρία , μετά στην Ελιά και από εκεί στα Ρίζια .

    Το 1919 , όταν ήταν 19 ετών , αρχίζει να πηγαίνει στο σχολείο και να μαθαίνει Βουλγαρικά και Ιερή Ιστορία. Μετονομάζεται σε Μαλαματίνη Χρυσοστόμου Το 1922 επιστρέφουν οικογενειακώς στο Παλαιοχώρι ,στο μεγάλο σπίτι τους. Το σπίτι είχε κελάρι , αχούρι , μαχαλά , σαλόνι , τζάκι και μεντεφέ , που είναι χώρος υποδοχής για τους Τούρκους.

    Από εκεί , όμως, ξανάρθανε στα Ρίζια με την προοπτική να επιστρέψουν οριστικά στο Παλαιοχώρι .Όμως το 1922 άρχισε η ανταλλαγή των πληθυσμών ,οπότε καθώς οι συγγενείς τους, που τους περίμεναν , έφυγαν για την Δυτική Θράκη η οικογένεια της κ. Μαλαματίνης εγκαταστάθηκε μόνιμα στα Ρίζια .

    Το χωριό βασανίζονταν από λιμό . Οι κάτοικοί του ντύνονταν με μάλλινα τουκμάνια και μαρίνες με κεντημένα πουκάμισα .Οι ντόπιοι ήταν κάπως επιφυλακτικοί μαζί τους. Λάβανε ,όμως, ως γεωργικό κλήρο 50 στρέμματα. Η ζωή τους δεν άλλαξε . Ασχολούνταν πάντα με τα ίδια ενδιαφέροντα .

    Η κ. Μαλαματίνη , στο χωριό γνώρισε το σύζυγο της που καταγόταν από την Αδριανούπολη . Ο άνδρας της είχε έναν αδερφό και τρεις αδερφές . Στα Ρίζια που ήταν η θερινή τους κατοικία εργαζόταν στο μύλο. Μετά την καταστροφή εγκαταστάθηκε στα Ρίζια και άφησε πίσω του την περιουσία του.

    Πολέμησε για 6 χρόνια στο Τσανάκαλε . Η κ. Μαλαματίνη έχει επισκεφτεί το σπίτι του άνδρα της στην Κων/πολη που δέχτηκε καταστροφές και αναφέρει πώς στα Ρίζια δεν έγιναν μεγάλες καταστροφές και λίγοι πρόσφυγες ήρθαν εδώ.

    Σ΄ εκείνα τα ταραγμένα χρόνια των πολιτικών και κοινωνικών ανακατατάξεων αναφέρει και ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα στην περιοχή . Στα Ρίζια λοιπόν, ήρθε ο Πλαστήρας ο επονομαζόμενος ως “μαύρος καβαλάρης ,καραγκιαούρ στα τούρκικα,. Εδώ με την οικογένεια της βρήκε ηρεμία και ξεκουράστηκε μετά από τόσες κακουχίες και ταλαιπωρίες.