Όταν γεννιέται ένα παιδί την επόμενη μέρα η γιαγιά του σπιτιού φτιάχνει μια πίτα (ψωμί). Αυτή την πίτα μαζί με ένα κουπάκι ζάχαρη τη βάζει πάνω στο τραπέζι, έπειτα φωνάζει τον παπά να διαβάσει την ευχή στη λεχώνα και στο μωρό.
Μετά η πιο ηλικιωμένη κυρία παίρνει την πίτα και την σπάζει πάνω στο κεφαλή της λεχώνας λέγοντας διάφορες ευχές. Έπειτα την σπάζει σε μικρότερα κομμάτια βουτώντας τα στη ζάχαρη και τα μοιράζει σε όλους τους παρευρισκομένους η οποίοι δίνουν τις ευχές τους στο νεογέννητο και στη λεχώνα. Φεύγοντας από το σπίτι του νεογέννητου όλοι αφήνουν κλωστίτσες από τα ρούχα τους, ώστε σε περίπτωση που το ματιάσουν, η μάνα του μωρού να το καπνίσει καίγοντας τις κλωστίτσες.
Όταν ο παπάς διαβάζει την ευχή για την λεχώνα και το παιδί ευλογεί και μια κούπα νερό και ένα μάτσο βασιλικό. Η λεχώνα για σαράντα μέρες ραντίζει το δωμάτιο, το παιδί της, τον εαυτό της και όποιον μπαίνει βράδυ στο δωμάτιο με το παιδί . Όλα αυτά για να έχει το παιδί υγεία και την ευχή της παναγιάς.
Όταν πηγαίνει να σαραντίσει μια γυναίκα, δηλαδή σαράντα μέρες αφού γεννηθεί το μωρό το παίρνει πηγαίνοντας στην εκκλησία,όπου ο παπάς διαβάζει την ευχή του σαραντισμού. Αν είναι κορίτσι το πηγαίνει μπροστά στην Παναγία και η μάνα πρέπει να κάνει τρεις μετάνοιες μπροστά στην Παναγία για να παραλάβει το παιδί από τον παπά. Αν το παιδί είναι βαπτισμένο το κοινωνεί.
Αν είναι αγόρι ο παπάς διαβάζοντας την ευχή του σαραντισμού , το πηγαίνει μέσα στο ιερό κάνοντας τρεις φορές το γύρο της Αγίας Τράπεζας. Η μητέρα πρέπει να προσκυνήσει την εικόνα του Χριστού και της Παναγίας για να παραλάβει το παιδί της από τα χέρια του παπά που το διαβάζει στο ιερό.
Μετά τον σαραντισμό η μητέρα δεν πηγαίνει στο σπίτι ,αλλά με την πεθερά, πρέπει να περάσει πρώτα από σαράντα σπίτια. Σε κάθε σπίτι δίνουν στη μητέρα ψωμί, ζάχαρη και αλευρώνουν το παιδί με την ευχή “να είναι σαν τα ψηλά βουνά να ασπρίσει να γεράσει γλυκιά ζωή να είναι πάντα χορτασμένος
.Μετά από σαράντα μέρες η μητέρα μπορεί να πηγαίνει όπου θέλει , γιατί μέχρι τότε δεν έβγαινε έξω τα βράδια. Αν έβγαινε πίστευαν ότι κάτι κακό θα συμβεί στη μητέρα ή στο σπίτι.
Όταν αρχίζει να περπατά το παιδί η μάνα κάνει περπατόπιτες .. Μία ολόκληρη πηγαίνει στην νονά και επίσης από μία ολόκληρη πηγαίνει στις γιαγιάδες του παιδιού.
Η νονά
είναι υποχρεωμένη να πάρει τα πρώτα παπούτσια
στο παιδί , ενώ η γιαγιά και ο παππούς δίνουν ένα
δώρο στο παιδί όπως επίσης του δίνουν και κέρματα
,.με τα οποία του εύχονται “σιδερένια
πουδαρούδια.
Τις υπόλοιπες πίτες που κάνει η μητέρα τις κόβει σε κομμάτια και τις μοιράζει σε συγγενείς και φίλους επάνω σε ένα δίσκο.Ο καθένας για να πάρει το κομμάτι του πρέπει να τρέξει , για να τρέχει και το παιδί και όλοι δίνουν του κέρματα και τουεύχονται “σιδερένια ποδαρούδια.
Στη συνέχεια βάζουν πάνω σε ένα τραπέζι διάφορα αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν επαγγέλματα π.χ. χτένα= κομμώτρια, λεφτά= πλούσιος, λαχανικά= κηπουρός κ.α. κάνουν τρεις φορές το σταυρό στην πίτα και η μάνα κρατώντας το χέρι του παιδιού κρατάει το μαχαίρι και σταυρώνει τρεις φορές την πίτα.
Μετά την κόβει σε κομματάκια και όλοι περιμένουν να δουν τι θα πάρει το παιδί στα χέρια του .Πιστεύουν ότι το αντικείμενο που θα πάρει από το τραπέζι θα είναι το επάγγελμα του. Αυτό το έθιμο διατηρείται και σήμερα σε πολλές οικογένειες
.Είναι η Κυριακή της Τυρινής. Όσοι πάνε στην εκκλησία αυτή την ημέρα, πηγαίνουν στον παπά μετά το τέλος της θείας λειτουργίας,, του φιλάνε το χέρι και του ζητάνε να τους συγχωρέσει τις αμαρτίες τους.
Ο παπάς σε κάποιους τις συγχωρεί αμέσως ,αλλά σε κάποιους θέτει όρους. Αυτοί που θα νηστέψουν για να κοινωνήσουν το Πάσχα μετά την καμπάνα του εσπερινού παίρνουν ένα μπουκάλι κρασί και πηγαίνουν να ζητήσουν συγχώρεση από τους γονείς τους και τους συγγενείς τους.
Αυτοί που δίνουν την συγχώρεση βάζουν το κέρασμα για το κρασί (τυρί πατάτα αυγά ). Το ίδιο γίνεται και στο νονό . Η συγχώρεση αυτή γίνεται για να είναι καθαρή η συνείδηση και η ψυχή του ανθρώπου ,ώστε να μπορέσει να κοινωνήσει το Πάσχα.
Αυτή την μέρα , όσοι έχουν αγελάδες ή πρόβατα σε κατάσταση εγκυμοσύνης ακόμα και γυναίκες που εγκυμονούν πήγαιναν σε μια τοποθεσία, στον Αϊ-Νικόλα.
Εκεί υπήρχε ένα εκκλησάκι , όπου γινόταν η γιορτή που ξεκινούσε με την θεία λειτουργία. Με μια χούφτα πετραδάκια γυρνούσαν την πλάτη τους προς το ποτάμι και έριχναν ένα, ένα τα πετραδάκια λέγοντας “αγουρίδα α ακουλτσίδα .Έτσι πίστευαν ότι αυτό που θα γεννηθεί θα είναι αυτό που έδειξαν τα πετραδάκια.
Την ίδια μέρα ,όμως, έφτιαχναν και ακτμάδες και λουκουμάδες και μοίραζαν σαράντα (είδος μνημόσυνου). Γινόταν επίσης χορός στον οποίο πήγαιναν όλοι με τις επίσημες στολές τους.
Για να ξεκινήσει η λιτανεία σε καιρό αναβροχιάς , δηλαδή όταν ήθελαν οι γεωργοί να βρέξει έπαιρναν ένα παιδί ορφανό και το έκαναν ντόντουλα (το μεταμφίεζαν). Δηλαδή του έβαζαν λάπατα στην μέση του και στα χέρια του φτερά και έτσι ντυμένο το γύριζαν σε όλο το χωριό κάνοντας την λιτανεία.
Με τον τρόπο αυτό πίστευαν ότι η προσευχή τους και τα δάκρυα του ορφανού θα συγκινήσουν το θεό και θα τους στείλει βροχή. Το έθιμο αυτό είναι πάρα πολύ παλιό και δεν γίνεται πια ,γιατί τώρα υπάρχουν τα αρδευτικά κανάλια του χωριού.
Είναι ένα έθιμο με το οποίο τιμάται η μπάμπω (ηλικιωμένη γυναίκα ). Η μπάμπω ήτανε η μαμή του χωριού που ξεγεννούσε τις ετοιμόγεννες . Στα παλιά χρόνια πήγαινε στα σπίτια των ετοιμόγεννων, για να βοηθήσει στη γέννα , καθώς δεν υπήρχανε γιατροί.. Έτσι και τώρα για να τιμήσουμε τη μπάμπω
(τη μαμή) οργανώνεται ένα γλέντι μόνο για γυναίκες στις 8 Ιανουαρίου.Η επιλογή της μπάμπως γίνεται από την προηγούμενη χρονία με την κοπή μιας πίτας η οποία περιέχει μιαν δραχμή. Σε όποια τύχει η δραχμή γίνεται η μπάμπω για την επόμενη χρονιά .
Οπότε την επόμενη χρονιά στις 8 Ιανουαριού οι γυναίκες για να τιμήσουνε την μπάμπω , ξεκινάνε το πρωί με δώρα και γλέντι . Αρχικά πηγαίνουν στην μπάμπω η οποία τις περιμένει με πολλά κεράσματα. Εκεί αρχίζει το γλέντι, χορεύουνε οι γυναίκες με την μπάμπω ,τις δίνουν τα δώρα και εκείνη τους εύχεται.Αφού η μπάμπω δώσει τις ευχές της πηγαίνουνε σε ένα μαγαζί για να συνεχίσουνε το γλέντι.
Το έθιμο του Μπέη
Αυτό το
έθιμο τελείται στα Ρίζια από την εποχή της
Τουρκοκρατίας και παρόλα αυτά διατηρείται μέχρι
και σήμερα στην παράδοση του χωριού.
Το έθιμο του Μπέη έπαιζε σημαντικό ρόλο κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας ,γιατί τότε οι Τούρκοι απαγόρευαν στους κατοίκους του χωριού να συγκεντρώνονται και να μιλούν. Έτσι με το έθιμο αυτό έβρισκαν την ευκαιρία να συγκεντρωθούν και να λύσουν τα διάφορα προβλήματα που τους απασχολούσαν.
Το έθιμο γίνεται την πρώτη εβδομάδα της Αποκριάς ( μεγάλη νηστεία για τον ερχομό του Πάσχα ) . Παλαιότερα στη θέση του Μπέη έμπαινε κάποιος Τούρκος , αλλά τώρα κάθε χρόνο εκλέγεται κάποιος κάτοικος του χωριού.
Ο Μπέης ντύνεται με την παραδοσιακή φορεσιά του χωριού και αφού συγκεντρώσει ορισμένους από τους άντρες και τα παιδιά του χωριού ,πάνωσε μία πλατφόρμα που την σέρνει συνήθως τρακτέρ γυρίζει όλο το χωριό. Σε κάθε σπίτι ρίχνει σιτάρι για καλή σοδειά και στη συνέχεια αφού έχει γυρίσει όλο το χωριό καλεί όλους τους κατοίκους να παρακολουθήσουν την παλαίστρα η οποία γίνεται συνήθως στο γήπεδο.
Όταν χτιζόταν ένα σπίτι στη θεμελίωση φώναζαν τον παπά να κάνει αγιασμό .Ο παπάς ράντιζε τον αγιασμό στα τέσσερα σημεία του σπιτιού έτσι ώστε να σχηματίσουν τον σταυρό. Όταν κατασκευάζοντανι οι κολώνες του σπιτιού, έριχναν κέρματα για να είναι γερό.
Όταν έφτιαχναν την στέγη του σπιτιού έκαναν έναν ξύλινο σταυρό. Ο νοικοκύρης και οι στενοί συγγενείς έβαζαν επάνω στη στέγη πετσέτες ,ποδιές και κάλτσες. για τον πρωτομάστορα και τους βοηθούς του που συνήθως τα χάριζαν στις γυναίκες τους .
Μόλις έφταναν στο τέλος της στέγης ο πρωτομάστορας έπρεπε να φωνάξει τρεις φορές τις ευχές των μαστόρων για το σπίτι ώστε να πάρουν τα δώρα:
“ Αυτό το δώρο το έφερε ο ......... να τον αξιώσει ο Θεός να πάει στο χατζιλουκ (Άγιο Όρος).